Podsumowanie

Nie można nie docenić wkładu Freuda w rozwój nauki jaką jest psychologia, a także w rozwój sztuki terapeutycznej. To dzięki psychoanalizie zwróciliśmy uwagę na istotę pierwszych lat życia dziecka i ich wpływ na jego późniejsze zachowanie, to ten kierunek pozwolił nam określić jakie mechanizmy obronne stosujemy i dlaczego - jak później powiedział twórca Analizy Transakcyjnej - gramy w różne gry międzyludzkie.

Psychoanaliza ma też jednak wielu przeciwników - większość koncepcji Freuda jest niesprawdzalnych naukowo, a sama teoria nie przyjmuje żadnej krytyki. Współcześnie, terapeuci uważają że zbyt szybko został Freud uznany za guru w obszarze psychologii indywidualnej i w związku z tym w koncepcji psychoanalitycznej jest sporo błędów. Najczęściej polegają one na przypisaniu danemu zachowania jednej przyczyny, podczas gdy w rzeczywistości na zachowanie człowieka wpływ może mieć wiele czynników. Nie każda reakcja histeryczna (nerwicami zajmował się bowiem Freud najchętniej) jest reakcją na frustracje seksualne, a takie właśnie wyjaśnienia psychoanaliza przyjmuje najchętniej. Niezależnie jednak od stosunku współczesnej psychologii do odkryć Freuda i jego współpracowników, każdy kto chce w sposób bardziej światły poruszać się po obszarach psychologii i własnego ja, z założeniami psychoanalizy powinien się zapoznać.